LEKCJA 1 kursu Deutsch Positiv na poziomie ŚREDNIOZAAWANSOWANYM

Lekcja | Ćwiczenia | Ściąga

Na dzisiejszej lekcji:

• poznasz słownictwo związane z zamawianiem jedzenia
• nauczysz się wielu przydatnych zwrotów i wyrażeń, które wykorzystasz w restauracji
• poznasz kolejny przypadek Genitiv (dopełniacz)
• dowiesz się, co to jest słaba deklinacja
• poćwiczysz rozumienie ze słuchu

Witam Cię serdecznie w drugiej części kursu „Deutsch Positiv”!

Za chwilę rozpoczniesz kolejny etap nauki języka niemieckiego, który przybliży Cię do uzyskania tak upragnionej płynności językowej. Skoro tu jesteś - nie brakuje Ci zapewne siły i motywacji do dalszej nauki, a jeśli jest odwrotnie – nie martw się – moim zadaniem będzie stale Cię motywować i wspierać podczas nauki. W kolejnej części kursu zauważysz liczne powiązania i zależności, jakie występują pomiędzy poznanymi dotychczas zagadnieniami. Zobaczysz, jak wszystko układa się w przysłowiową całość, jak to czego się nauczyłeś i co zrozumiałeś procentuje na dalszych etapach nauki.

Jak zwykle będę Cię prowadzić po kolejnych zagadnieniach, pokażę Ci w sposób możliwie najprostszy i najbardziej skuteczny, jak opanować nowe treści i zagadnienia gramatyczne oraz leksykalne. A przy tym poćwiczysz wymowę, osłuchasz się z językiem, zdobędziesz praktyczną wiedzę, którą będziesz mógł wykorzystać „od zaraz” w codziennym życiu i co najważniejsze - będziesz się przy tym dobrze bawił! Czeka Cię nauka inna niż dotychczas, a przede wszystkim inna niż ta, którą poznałeś w szkole.

Życzę Ci samych pozytywnych emocji i owocnej nauki z drugą częścią kursu „Deutsch Positiv”!

Zaczynamy

Czy kiedykolwiek odczuwałeś lęk przed złożeniem zamówienia w restauracji, bojąc się niezrozumienia? Czy kiedykolwiek miałeś uczucie, że najlepszym wyjściem z sytuacji będzie po prostu wskazanie palcem w karcie menu, co chciałbyś zamówić? Czy może wolałeś wybrać inne rozwiązanie – zrobić zakupy kulinarne w supermarkecie, rezygnując tym samym z zakosztowania regionalnych potraw prosto od szefa kuchni…

Jeśli taka sytuacja miała kiedykolwiek miejsce, nie martw się! Po dzisiejszej lekcji będziesz potrafił samodzielnie poprowadzić dialog w restauracji, mając do dyspozycji wiele praktycznych zwrotów. Dowiesz się również, o co najczęściej pyta kelner, dlatego zamówienie dania, a nawet wypytanie o „nowości kulinarne” i oferty dnia będzie dla Ciebie przysłowiową bułką z masłem.

Zacznijmy od początku. Będąc w restauracji najczęściej sami zajmujemy miejsce, które nam odpowiada, albo też obsługa kieruje nas do wolnych stolików. Jeśli wcześniej zarezerwowaliśmy stolik, zazwyczaj będziemy musieli podać swoje nazwisko. Spójrz na przykładowe pytania i odpowiedzi w takich sytuacjach:

Jeśli nie mamy rezerwacji możemy zapytać o stolik / wolne miejsca:

Skoro zajęliśmy już miejsce, czas na złożenie zamówienia. Choć tak naprawdę jest to najlepszy moment na wypytanie o specjalność tutejszej kuchni i o dania godne polecenia.

Spójrz jakie pytania możesz zadać:

Po krótkiej charakterystyce serwowanych dań kelner może zapytać o coś do picia na sam początek:

A następnie przychodzi czas na właściwe zamówienie. Możemy grzecznie przywołać kelnera i złożyć zamówienie:

Ale zazwyczaj obsługa zatroszczy się już wcześniej o nas i kelner może zapytać:

Może też zapytać o to, czy wybieramy przystawkę, czy zaczynamy od dania głównego:

A oto, jak przykładowo możesz złożyć swoje zamówienie:

Może Ci się również przydać następujące słownictwo:

Przydatne mogą być również poniższe pytania, jeśli mamy specjalne wymagania ze względów zdrowotnych:

Kelner w międzyczasie może do nas podejść i zapytać, czy nam smakuje lub czy chcielibyśmy jeszcze coś zamówić:

Na koniec prosimy o rachunek:

Kelner podając rachunek może zapytać o to, czy będziemy płacić razem, czy osobno (np. będąc w restauracji w większej grupie):

I na koniec dowiadujemy się o kwocie, jaką trzeba zapłacić i dajemy napiwek (das Trinkgeld):

Takiego słownictwa użyjemy głównie w restauracjach, natomiast dużo szybciej i oczywiście prościej przebiegać będą dialogi w barach szybkiej obsługi, czy w tak popularnych w Niemczech i Austrii „Imbissbudach”, gdzie kupisz różnego rodzaju kiełbaski i fast-foody. Inne nazwy takich mini-barów, z jakimi możesz się spotkać to: Imbissstand, Imbissbude, Imbiss, Kebab, Döner.

W takim miejscu po prostu mówisz konkretnie bez ceregieli co chciałbyś zamówić, np.: „Currywurst bitte” (Proszę kiełbaskę curry). Zazwyczaj szybko odnajdziesz przed sobą na tablicy menu, nazwy serwowanych dań. Warto jednak mieć pod ręką takie wyrażenia, jak:

„Mit Mayo bitte” (z majonezem), „Mit Ketschup / Senf” (z ketchupem / musztardą), „Ohne Mayo / Ketschup / Senf” (bez majonezu / ketchupu / musztardy). Często również w takich „Imbissach” możesz wybrać rodzaj pieczywa np. do kiełbasek: „Eine Scheibe Brot” (kromkę chleba), „ein Brötchen” (bułkę, a w Austrii powiesz „Semmel”). Możesz również zdecydować, czy chcesz coś zjeść na miejscu, czy raczej wziąć na wynos: „zum Mitnehmen”.

Warto, żebyś poznał przy okazji nazwy lokali gastronomicznych:

Możesz się również spotkać np. w Austrii z lokalem o nazwie „Heuriger”. To rodzaj gospody, w której serwowane jest wino własnej produkcji. Można również w większości Heurigerów zjeść zimne przekąski oraz dania ciepłe. Heurigery nie są otwarte przez cały rok, jedynie przez kilka miesięcy w roku, dlatego warto przed odwiedzeniem tego miejsca sprawdzić w internecie w specjalnych kalendarzach (Heurigenkalender), które lokale są akurat czynne.

Poznaj jeszcze przykładowe dania, z którymi możesz się spotkać w karcie menu (wypisane są wraz z rodzajnikami, abyś przy okazji poznał rodzajniki tych konkretnych dań, natomiast bardzo często w karcie menu występować będą bez rodzajnika)

Zanim poćwiczysz poznane słownictwo, chciałabym zwrócić Twoją uwagę na nowe formy czasowników, z którymi się dzisiaj spotkałeś, a mianowicie z czasownikami: hätten, könnten. Na pewną brzmią Tobie znajomo i kojarzą się z poznanymi w I części kursu czasownikami: haben, können. Tutaj jednak zostały troszkę zmodyfikowane, bo doszedł Umlaut (ä, ö) oraz końcówka -t (hätten, könnten). Jest to tzw. forma Konjunktiv II (a dokładniej Konjunktiv Imperfekt), czyli trybu przypuszczającego. Forma Konjunktivu II stosowana jest między innymi w zdaniach wyrażających życzenie, przypuszczenie, prośbę lub rozkaz lub też w formach grzecznościowych (najczęściej w postaci czasowników modalnych). To właśnie w takim celu użyliśmy dzisiaj czasownika „können”, czy „haben” w formie Konjunktiv II - chcieliśmy użyć formy grzecznościowej, której tłumaczenie brzmieć będzie:

Spójrz, jak wyglądałoby zdanie z użyciem czasownika modalnego „können”, ale bez formy Konjunktivu:

Na pewno wyczuwasz różnicę. Oczywiście jeśli nie zastosujesz w podobnej sytuacji Konjunktivu, nikt się raczej nie obrazi, ale uprzejmiej brzmi forma „könnten”. Pamiętaj, że jeśli chcemy zaznaczyć formę grzecznościową i brzmieć bardziej uprzejmie – lepiej skorzystać właśnie z takiej formy.

Odmianą czasowników w Konjunktivie II zajmiemy się dokładniej w późniejszych naszych lekcjach, gdyż abyś mógł poprawnie zbudować formy Konjunktivu II (a konkretnie Konjunktivu Imperfekt) musisz najpierw poznać przede wszystkim czas przeszły Imperfekt. A to już niebawem! Póki co zasygnalizowałam Ci, co oznaczają takie formy czasowników użytych w naszych zdaniach, które mogły Ci się wydawać znajome, a jednak trochę „inne” :-)

Posłuchaj teraz, co dobrego zamówi w restauracji Peter i jak przebiegać będzie rozmowa:

Zapamiętaj!

Niektóre niemieckie rzeczowniki występują w innej liczbie, niż ma to miejsce w języku polskim. I na odwrót. Spójrz na przykłady:

W języku niemieckim „Spaghetti” występuje tylko w liczbie mnogiej. Stąd czasownik „sind” w naszym zdaniu. W języku polskim natomiast spokojnie użyjesz w tym kontekście czasownika w liczbie pojedynczej: „jest”.

Odwrotna sytuacja:

„Die Hose” to liczba pojedyncza (w l.mng. wyraz brzmi „die Hosen”), stąd użycie czasownika „ist”. Natomiast w języku polskim mówimy „spodnie”, niezależnie czy jest to tylko jedna para spodni, czy też więcej, zatem rzeczownik ten występuje tylko w liczbie mnogiej. Używamy więc w zdaniu czasownika „są”, a nie czasownika „jest”.

Zapamiętaj więc, że zarówno w języku niemieckim, jak i polskim występują szczególne przypadki tworzenia liczby mnogiej, tzw. „Pluraliatantum”. Są to takie rzeczowniki, które mają tylko formę l.mng. Niestety formy te bywają często zupełnie różne, jeśli chodzi o ich użycie w języku polskim i niemieckim, dlatego nie należy sugerować się swoim ojczystym językiem, gdyż może to doprowadzić do błędu językowego.

Poznaj jeszcze nowe słówka z naszego dialogu:

Chciałabym, abyś zwrócił uwagę na wypowiedź Piotra, a dokładniej na zdanie:

które to naprowadzi nas na ważne zagadnienie gramatyczne. W pytaniu Piotra zauważasz pewnie nowy rodzajnik „des” i końcówkę -s dopisaną do rzeczownika. Tak właśnie wyglądać będzie ostatni przypadek, który nam pozostał, a mianowicie Genitiv (dopełniacz). Jak to dobrze, że w języku niemieckim mamy tylko 4 przypadki, teraz poznasz na szczęście ostatni z nich Obiecuję, że w dalszej części kursu nie „przypomnę” sobie o jakimś kolejnym zabłąkanym przypadku

Często Genitiv może być odbierany przez uczących się języka niemieckiego za dość trudny przypadek. Często też uczniowie nie potrafią sprecyzować...dlaczego właściwie tak jest. Bo mimo opanowania teorii, jakoś tak nie za bardzo wychodzi stosowanie Genitivu w praktyce. Poświęcę temu zagadnieniu więcej uwagi i pokażę Ci dokładnie, o co tutaj tak naprawdę chodzi Zauważyłam, że wiele osób mimo zapamiętania podstawowych reguł dotyczących Genitivu, gubi się w momencie, jeśli trzeba zastosować Genitiv np. przy zaimku dzierżawczym, czy przeczeniu „kein”. Dlatego wytłumaczę Ci dopełniacz kompleksowo i bez pośpiechu, tak abyś zrozumiał i zapamiętał wszystkie reguły.

Dla przypomnienia: znasz już mianownik (Nominativ), biernik (Akkusativ) i celownik (Dativ).

Nasz nowy przypadek Genitiv będzie odpowiadał na te same pytania, które występują w polskim dopełniaczu, a zatem „kogo, czego”. Genitiv wyraża posiadanie, stąd bardzo pomocne będzie dla Ciebie również pytanie „wessen” – „czyj, czyja, czyje”. Spójrz na przykładowe zdania z użyciem „wessen”:

Zauważ, że po zaimku pytającym wessen rzeczownik występuje bez rodzajnika: np. „wessen Buch”

A jak odpowiemy?

Spójrz jeszcze na kilka innych przykładów:

Czyli już widzisz, że i w tym przypadku nie ominie nas zamiana rodzajników. Pamiętasz z pewnością, że w mianowniku rzeczownik „nauczycielka” („Lehrerin”) posiada rodzajnik „die”. A tutaj w zdaniu użyliśmy „der”.

Spójrz zatem, jak w Genitivie wyglądać będą rodzajniki:

Najprościej będzie zapamiętać, że jeśli rzeczowniki w mianowniku mają rodzajnik „der”, albo „das”, to w dopełniaczu (Genitivie) przybierają rodzajnik „des” (lub jeśli będziesz chciał użyć rodzajnika nieokreślonego – „eines”). Jeśli natomiast rzeczownik w mianowniku ma rodzajnik „die” – w dopełniaczu wpiszesz „der” (lub „einer”). Podobnie sprawa się ma z rzeczownikiem w liczbie mnogiej: „die” zamieni się na „der” (z tą tylko różnicą, że w liczbie mnogiej nie występują rzeczowniki z rodzajnikiem nieokreślonym).

Dodatkowo musisz pamiętać o bardzo ważnej rzeczy: oprócz zamiany rodzajników będziesz dodawać do rzeczownika rodzaju męskiego i nijakiego w liczbie pojedynczej, końcówkę „s” lub „es”. Stąd  w naszym pierwszym przykładzie wyraz „des Schülers”, a nie po prostu „Schüler”.

Skąd mamy wiedzieć, kiedy dodajemy „s”, a kiedy „es”?

Jeśli masz do czynienia z rzeczownikiem wielosylabowym (mówimy teraz o rodzaju męskim i nijakim), wówczas dodasz do wyrazu samo „s”, np: des Mädchens, des Lehrers.

Jeśli natomiast mamy rzeczownik jednosylabowy, wtedy otrzymuje on w dopełniaczu końcowkę „es”, np. des Buches, des Kindes. Podobnie sprawa się ma z rzeczownikami zakończonymi na: -s, -β, -x, -z, -tz, np: des Blitzes.

Spróbuj sam:

Przykład:

1. der Computer - der Onkel

   der Computer

    

2. die Tasche - das Mädchen

   die Tasche

    

3. das Bild - das Kind

   das Bild

Wyjątkiem jeśli chodzi o dodawanie końcówek –s lub –es w Genitivie są rzeczowniki tzw. słabej deklinacji, które nie otrzymują w Genitivie końcówki –s lub –es. Do słabej deklinacji należą głównie rzeczowniki rodzaju żeńskiego, ale też pewna liczba rzeczowników rodzaju męskiego (i to nas w tej chwili interesuje w związku z Genitivem). Rzeczowniki rodzaju męskiego, które należą do słabej deklinacji otrzymują w Genitivie (jak również w Dativie i Akkusativie) w liczbie pojedynczej końcówkę –n lub –en.

Spójrz:

L.poj.

Spójrz jeszcze na odmianę tego rzeczownika (należącego do słabej deklinacji) przez wszystkie przypadki:

Zobacz jeszcze odmianę innego rzeczownika należącego do słabej deklinacji:

A skąd wiadomo, że mamy do czynienia z rzeczownikiem słabej deklinacji? Jak możesz go rozpoznać?

Należy do niej, tak jak wspomniałam, większość rzeczowników rodzaju żeńskiego (ich na całe szczęście nie dotyczy dodawanie końcówek –n lub -en w l. poj. podczas odmiany). Natomiast jeśli chodzi o niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego, które cechują się odmianą wg. słabej deklinacji - pomocne będą poniższe reguły:

Rzeczownikami słabej deklinacji mogą być:

• rzeczowniki rodzaju męskiego, które kończą się na: -e

  np. der Kollege (kolega), der Beamte (urzędnik), der Neffe (bratanek, siostrzeniec), der Kunde (klient), der Deutsche (Niemiec)

   

• rzeczowniki rodzaju męskiego, obcego pochodzenia, najczęściej o końcówkach:
  -ant, -ent, -at, -ist

  np. der Journalist (dziennikarz), der Präsident (prezydent), der Patient (pacjent), der Soldat (żołnierz)

   

• jak również kilka innych rzeczowników rodzaju męskiego (najlepiej je zapamiętać):

  np. der Herr (pan), der Mensch (człowiek), der Nachbar (sąsiad), der Bär (niedźwiedź), der Prinz (książę), der Held (bohater), der Graf (hrabia)

Zapamiętaj przy okazji kilka rzeczowników, które częściowo wykazują cechy słabej deklinacji, jednak ich Genitiv w liczbie pojedynczej wygląda nieco inaczej – wyrazy te otrzymują w Genitivie l.poj. końcówkę –ns (wyjątkowo wyraz „Herz“ otrzymuje końcówkę –ens). To wyjątki, które najlepiej zapamiętać:

Przykłady takiej odmiany:

Spróbuj samodzielnie odmienić nastepujące rzeczowniki należące do słabej odmiany:

Spróbuj teraz zastosować Genitiv w poniższych zdaniach. Wybierz prawidłową odpowiedź:

1. To jest mieszkanie przyjaciela.

   Das ist die Wohnung   der Freund des Freundes des Freund .

2. To są kwiatki babci.

   Das sind die Blumen   der Oma des Omas des Oma .

3. To jest sukienka dziewczynki.

   Das ist das Kleid   der Mädchen des Mädchen des Mädchens .

4. Czytam artykuł nauczycielki.

   Ich lese den Artikel   des Lehrerin der Lehrerin des Lehrerins

5. Kupuję samochód wujka.

   Ich kaufe das Auto   des Onkels des Onkel der Onkel

Genitiv będziesz również używać po określonych przyimkach. O tym dowiesz się już w następnej lekcji.

Jeśli spotkasz się z imionami, nazwiskami lub innymi nazwami własnymi w Genitivie to wówczas posiłkować się możesz końcówką –s:

Jeśli imiona własne zakończone są na -s, -ß, -tz, -z, -x wówczas użyjesz apostrofu lub dodasz końcówkę –ens:

Na koniec naszych zmagań z Genitivem dowiesz się, jak można sprytnie poradzić sobie z tym przypadkiem

Wszystkie powyższe formy Genitivu można zastąpić poprzez użycie przyimka „von”. Masz więc dwie możliwości, aby wyrazić Genitiv. Jeśli jedną zapomnisz, druga będzie na pewno pomocna!

Spójrz jak to wygląda w praktyce:

Jeśli więc korzystasz z przyimka „von” wówczas oczywiście zapominasz o dodawaniu końcówek -s / -es do rzeczowników w rodzaju męskim i nijakim.

Jedynie o czym musisz pamiętać, to fakt, że po „von” należy zastosować Dativ, czyli celownik (za wyjątkiem nazw własnych, imion, nazwisk itd, przy których nie występuje rodzajnik). Pamiętaj również o możliwości „ściągnięcia rodzajnika”: von dem → vom.

(dla przypomnienia, co to jest „ściągnięcie rodzajnika” wejdź do lekcji 15 poprzedniego kursu)

Na tym kończymy naszą dzisiejszą lekcję. Myślę, że mając pod ręką tak wiele przydatnego słownictwa, zamawianie jedzenia nie będzie już więcej dla Ciebie stresującą sytuacją, a po prostu kolejnym ciekawym wyzwaniem językowym Mam również nadzieję, że od dzisiaj Genitiv stanie się Twoim sprzymierzeńcem i z łatwością będziesz potrafił go zastosować. Zapraszam Cię od razu do zakładki „Ćwiczenia”, gdzie wyćwiczysz wszystkie poznane wiadomości, a w „Ściądze” jak zwykle czeka na Ciebie powtórka gramatyki i wszystkich zwrotów poznanych na lekcji.

Do zobaczenia w lekcji 2!

Ta lekcja jest dla Ciebie zbyt trudna?

Przejrzyj kurs Deutsch Positiv
na POZIOMIE PODSTAWOWYM