Na dzisiejszej lekcji:

1. Poznasz słownictwo związane z posiłkami i żywnością (poznasz nazwy warzyw, owoców i innych produktów spożywczych)
2. Nauczysz się opisywać co jesz na śniadanie, obiad i kolację (poznasz przydatne zwroty, które Ci w tym pomogą: „Mein Lieblingsessen”, „Meine Lieblingsspeise”).
3. Poznasz niezwykle ważne zagadnienie gramatyczne: IV przypadek / biernik
4. Nauczysz się odmiany czasownika „mögen“ (lubić)
5. Jak zwykle poćwiczymy rozumienie ze słuchu

 

Zaczynamy

 

Witam Cię serdecznie na kolejnej lekcji, na której poznasz wiele nowych słówek i zwrotów. Pomogę Ci również zrozumieć zasady użycia IV przypadku w języku niemieckim. Radzę Ci nie zasiadać głodnym do tej lekcji

 

 

Zanim zaczniemy powtórz proszę wiadomości z poprzednich zajęć:

 

1. das Telefon -

2. der Backofen -

3. das Glas -

4. der Tag -

5. der Löffel -

6. die Kommode -

7. der Schrank -

8. das Bild -

1. die Frau, -en

2. das Auto, -s

3. das Buch, er

4. der Fernseher, =

5. das Mineral, -ien

6. die Mutter,

7. der Stuhl, e

8. das Motiv, -e

1. der Tisch -   lampa stół krzesło

2. der Spiegel -   lustro wanna książka

3. die Wand -   lodówka ściana kwiatek

4. die Bratpfanne -   korytarz umywalka patelnia

5. der Gefrierschrank -   szafa ręcznik zamrażarka

6. der Fußboden -   podłoga kominek fotel

7. der Keller -   schody piwnica piekarnik

8. die Dusche -   prysznic strych widelec

Myślę, że poradziłeś sobie z powtórką, a więc zaczynamy nowy temat!

 

Jeśli zadam Ci pytanie:

 

 

Oznaczać ono będzie: „Co jesz chętnie?“.

 

W naszym zdaniu pojawił się czasownik „essen“, o którym wspominaliśmy już w lekcji 7. Jest to jeden z czasowników nieregularnych, więc przypomnę Ci szybko jego odmianę:

 

ich	esse	wir	essen
du	isst	ihr	esst
er		sie, Sie	essen
sie	isst
es

 

Spójrz teraz na odpowiedź:

 

 

W powyższym przykładzie nie użyliśmy rodzajników do rzeczowników (Bananen und Äpfel). A to dlatego, że mówimy o nich bardzo ogólnikowo – banany, jabłka. Jest to ogólne stwierdzenie, nie informujemy np. o konkretnym gatunku owoców.

 

Pozwól, że zadam Ci następne pytanie:

 

 

To jest pytanie ogólne. Rozmówcy zależy na informacji o Twoich preferencjach, co w ogóle lubisz pić. Nie wskazuje Ci przy tym konkretnych produktów, nie daje do wyboru między konkretną kawą, herbatą, czy sokiem. Chodzi znów o ogólne stwierdzenie.

 

Można więc odpowiedzieć:

 

 

Odpowiadasz ogólnie, stąd opuszczenie rodzajnika, nie podajesz konkretnego rodzaju kawy, czy też nie określasz bliżej danego produktu.

 

Zapamiętaj!

 

Bardzo często w języku niemieckim stosuje się formę „gerne“. Dodawana jest literka –e do słowa gern.

 

Zdanie poprzednie w takiej formie brzmiałoby więc:

 

 

Abyś mógł opowiedzieć o swoim ulubionym jedzeniu, powinieneś poznać następujące słownictwo:

 

 

Was isst du zum Frühstück? Co jesz na śniadanie?   Was isst du zu Mittag? Co jesz na obiad?   Was isst du zum Nachtisch / zum Dessert? Co jesz na deser?   Was isst du zum Abendbrot? Co jesz na kolację?

Zainstaluj plugin Flash Player i/lub włącz JavaScript Instrukcja instalacji

 

Zapamiętaj!

 

W zdaniu: Was isst du zu Mittag? / Co jesz na obiad? użyjesz przyimka „zu“ i wyrazu „Mittag”! (Porównaj z innymi zdaniami, gdzie występuje tzw. ściągnięcie rodzajnika do formy „zum”).

 

Poznaj teraz słownictwo związane z żywnością. Aby łatwiej Ci było je zapamiętać, podzieliłam je na kilka kategorii: owoce, warzywa, posiłki: śniadanie/kolacja, obiad, podwieczorek oraz napoje i (niezdrowy, ale niestety smaczny) Fast Food.

das Obst / die Früchte
owoce

 

Sprawdź teraz wymowę i poznaj wiele innych nazw owoców w języku niemieckim:

 

 

das Gemüse – warzywa

 

Sprawdź teraz nagrania wymowy i poznaj wiele innych nazw warzyw w języku niemieckim:

 

Spójrz teraz na słownictwo, które może Ci się przydać przy mówieniu o posiłkach:

das Frühstück / das Abendbrot

 

 

das Mittagessen

 

 

das Dessert

 

 

das Fast Food

 

 

die Getränke - napoje

 

 

Posłuchaj teraz, co na temat posiłków opowiedzą nam: Judith, Martin i Renate:

 

 

Zaznacz teraz czy dane zdanie jest poprawne (richtig), czy fałszywe (falsch):

 

1. Renate hat morgens viel Zeit und isst in der Regel Toasts mit Erdnussbutter zum Frühstück und trinkt Tomatensaft.	richtig falsch
2. Judith isst Käse- und Schinkenbrot zum Frühstück.	richtig falsch
3. Martin trinkt gerne Kaffee.	richtig falsch
4. Ein gekochtes Ei mit Schinkenbrot ist ein Lieblingsessen von Judith.	richtig falsch
5. Renate mag Rührei mit Tomaten sehr.	richtig falsch
6. Judith isst gerne etwas Süßes zum Frühstück.	richtig falsch

Chciałam Ci zwrócić uwagę na zapis dwóch wyrazów: „Käse- und Schinkenbrot“.

Tak naprawdę zapis ten oznacza dokładnie to samo co: „Käsebrot und Schinkenbrot“, a więc za pomocą myślnika unikamy powtórzenia słowa „Brot“.

 

Spójrz na inne przykłady:

Ein- und Ausgang = Eingang und Ausgang

(wejście i wyjście)

 

Hin- und Rückfahrt = Hinfahrt und Rückfahrt

(jazda w tamtą stronę i z powrotem)

 

W kontekście mówienia o ulubionym jedzeniu na pewno przyda Ci się też następujący zwrot:

 

 

A zatem na początku zdania wstawiasz nazwę swojego ulubionego dania, a potem dodajesz frazę: „ist mein Lieblingsessen“, co będzie oznaczało: „Hamburger jest moim ulubionym posiłkiem /jedzeniem”.

 

Słowo Lieblingsessen składa się tak naprawdę z dwóch elementów: wyrazu „Lieblings-” (który oznacza „ulubiony“ i do którego dodajemy z reguły inny rzeczownik) oraz wyrazu „Essen” – czyli „jedzenie”.

 

Drugą możliwością jest wyraz „Lieblingsspeise“, który oznacza „ulubione danie, potrawę“.

 

(die Speise – potrawa, danie)

 

Spójrz na inne przykłady konstrukcji z wyrazem „Lieblings-”:

 

die Lieblingsblume – ulubiony kwiatek

das Lieblingsfach – ulubiony przedmiot, zajęcia w szkole

die Lieblingsfarbe – ulubiony kolor

 

Jeśli chcesz opowiedzieć o swoim ulubionym jedzeniu, możesz również wykorzystać słówko „mögen“, które oznacza „lubić“. Ma specyficzną odmianę, więc warto ją już teraz zapamiętać:

 

mögen – lubić

 

 

Na pewno zauważyłeś, że pierwsza osoba (ich) i trzecia (er/sie/es) w liczbie pojedynczej mają tutaj taką samą formę. Zapamiętaj proszę tę odmianę, więcej o podobnych czasownikach opowiem Ci w dalszych naszych lekcjach.

 

Zobacz jak będzie wyglądało przykładowe zdanie z czasownikiem „mögen“:

 

Ich mag Spaghetti.

Tina und Georg mögen Cola.

 

Możesz więc zadać pytanie o Twoje ulubione jedzenie w następujący sposób:

 

 

Jeśli chcemy bliżej określić produkty, o których mowa w zdaniach, to użyjemy rodzajnika określonego. Spójrz, jak takie zdania będą wyglądać i co się w nich zmieni:

 

 

Czy zauważyłeś, że „Hamburger” ma zwykle rodzajnik der? W tym zdaniu jednak zamiast rodzajnika der mamy inny rodzajnik, z którym jak dotąd się jeszcze nie spotkałeś: den.

 

Rodzajnik den to forma rodzajnika der w IV przypadku, czyli w bierniku. W gramatyce często spotkasz się z określeniem łacińskim biernika: Akkusativ.

Zaraz Ci wytłumaczę skąd ta zmiana i po co istnieje IV przypadek. Tak jak w języku polskim mamy przypadki, tak i w języku niemieckim występują 4 przypadki: Mianownik (Nominativ), Dopełniacz (Genitiv), Biernik (Akkusativ) i Celownik (Dativ). Są to niezmiernie ważne zagadnienia w gramatyce, gdyż dzięki przypadkom będziesz w stanie budować zdania poprawne gramatycznie. I tak mamy szczęście, gdyż w języku polskim występuje ich trochę więcej niż 4, bo aż 7

 

Biernik (IV przypadek) odpowiada dokładnie tak jak w języku polskim na pytanie: kogo? co? (w języku niemieckim: wen? was?)

Najlepszą metodą na sprawdzenie, jaki przypadek występuje w zdaniu jest zadanie takiego pytania do czasownika:

 

Ich besuche (wen? was?) den Opa.

Odwiedzam (kogo? co?) dziadka.

 

Ich esse (wen? was?) den Hamburger.

Jem (kogo? co?) hamburgera.

 

Oczywiście czasem będzie pasować pytanie „kogo?“, czasem „co?“. Stąd zaznaczyłam na czerwono w poprzednich zdaniach pytanie, które akurat w tym zdaniu jest odpowiednie. (Bo przecież nie jesz „kogo“ hamburgera, gdyż to jest rzecz )

 

W polskich zdaniach: „Odwiedzam dziadka.” czy „Jem hamburgera.” również występuje biernik. Oczywiście mówimy to zdanie automatycznie i nie zastanawiamy się nad tym. Ale uwierz mi, że moi znajomi Niemcy, którzy uczą się polskiego również zadają sobie pytania do polskich czasowników, żeby się upewnić, który przypadek mają użyć w zdaniu.

 

Musisz pamiętać, że jeśli masz zdanie w bierniku (w IV przypadku) to należy zwracać uwagę na to, aby zamienić rodzajnik der na den. Wszystkie pozostałe rodzajniki występują bez zmian, a więc są identyczne jak w mianowniku!

 

Spójrz zatem na tabelkę i zobacz wszystkie rodzajniki w IV przypadku:

 

	DER	DIE	DAS	DIE liczba mnoga
IV Biernik (Akkusativ) wen? / was?	den (einen)	die (eine)	das (ein)	die (-)

 

Oczywiście jeśli używasz rodzajnika nieokreślonego w rodzaju męskim, czyli zamiast „der“, użyjesz „ein“, to również w IV przypadku przyjmię inną formę: „einen“.

 

Z czasem zakodujesz sobie czasowniki, które wymagają dopełnienia w bierniku i będziesz ten przypadek stosował bez większego zastanowienia. Często przypadki w j. niemieckim pokrywają się z przypadkiem występującym w j. polskim i to będzie dla Ciebie dużym ułatwieniem. Musisz jednak wiedzieć, że istnieje grupa czasowników, które w języku niemieckim wymagają użycia innego przypadku, niż w języku polskim, ale o tym dokładniej dowiesz się na naszych późniejszych lekcjach.

Również na późniejszym etapie nauki odkryjesz, że istnieją też sytuacje, kiedy to czasownik będzie łączył się z konkretnym przyimkiem tworząc pewną całość znaczeniową i taki przyimek determinować będzie użycie odpowiedniego przypadku w zdaniu.

 

Ale teraz powróćmy do naszego biernika. Dlaczego jest on taki ważny? Dlaczego musimy o nim pamiętać?

Mniej więcej tak zrozumiałby dwa wcześniejsze przykładowe zdania nasz sąsiad z Niemiec, gdybyś nie zastosował IV przypadku i nie zmienił rodzajnika der, na den:

 

„Odwiedzam dziadek.”

„Jem hamburger.”

 

W tych zdaniach brakuje deklinacji rzeczowników (czyli odmiany) w odpowiednim przypadku. Nie użyliśmy biernika, zostawiliśmy wyrazy: „dziadek” i „hamburger” w mianowniku.

Oczywiście sens zdań jesteśmy w stanie zrozumieć, ale nie o to chodzi w nauce języków obcych, żeby mówić „jako tako“. Zobaczysz, że dzięki ćwiczeniom dojdziesz do wprawy w stosowaniu biernika.

 

Poznaj teraz Piotra i jego syna. Wysłuchaj nagrania i odpowiedz na pytania:

 

 

 

Zapamiętaj proszę kilka nowych słów z nagrania:

 

 

Odpowiedz teraz na poniższe pytania, wybierając prawidłową odpowiedź:

1. Wie alt ist Viktor?

     Viktor ist 33 Jahre alt. Viktor ist 6 Jahre alt. Viktor ist 12 Jahre alt.

2. Was kochen Peter und Viktor gerne?

     Sie kochen gerne Obstsalat. Sie kochen gerne verschiedene Arten von Salaten. Sie kochen gerne Gemüsesalat.

3. Was macht Peter und Viktor so viel Spaß?

     Die große Unordnung in der Küche. Der Lieblingssalat mit Brokkoli und Feta Käse. Das gemeinsame Kochen.

To już koniec naszej lekcji. Poznałeś dzisiaj dużo nowego słownictwa. Powtarzaj je i ćwicz wymowę, tak często jak tego potrzebujesz. Dzisiejsza lekcja będzie świetną bazą pod następne zajęcia, w których wykorzystasz poznane wiadomości o bierniku. Zapraszam Cię teraz do ćwiczeń, które dla Ciebie przygotowałam i do zobaczenia w lekcji 10!

Tschüs!